FERHENGÊ TIRKÎ-KIRMANCKÎ (ZAZAKÎ)        B
 

B

baca:
lojine (m)
bacak:
çaq (n), paqe (m), faq (n), pale (m) şeqe (m) 
bademcik:
vameke (m), çijeyê xazmikî (zh), alukî (zh),
bilbançikî (zh)
Bağdat:
Bexdad
bağımsız:
xoser, -e

            bağımsız olma: xoser bîyayîş
            bağımsız olmak: xoser bîyayene
bağımsızlık:
xoserîye (m)
bağırsak:
roqila (m)
incebağırsak:
roqila barîye (m)
kalınbağırsak:
roqila pîle (m) 
körbağırsak:
roqila kore (m) 
bağıt:
b. akit
bağlaç:
bestox (n)
bağlaşma (ittifak):
îttîfaq (n)
bahar:
wisar (n)
Bahreyn:
Bahreyn
bakan:
1)nîyadayox, -e 2)wezîr, -e
bakanlık:
wezîrîye (m), wezaret (n)
bakmak:
nîyadayene                  
            bak: nîyade
baldır:
çîp (m), peyîke (m), saq (n)                     
baldırın arka kısmı:
baqa peyîke (m), velikê peyîke (n) 
balık:
mase (n) mose 
yılanbalığı:
marmase (n) 
kalkanbalığı:
kesmase (n) 
kılıçbalığı:
maseşimşêr (n) 
köpekbalığı:
kutikmase (n) 
balıkçıl kuşu:
masewere (m) 
balina:
hut, -e; balîna (m) 
banka:
banka (m)
bankacı:
bankaçî, -ye
bankacılık:
bankaçîyîye (m)
            bankacılık hukuku: huqûqê bankaçîyîye (n)
barış:
aştîye (m)
barışık:
aşt 
barışma:
aştbîyayîş (n), werêameyîş (n) 
barışmak
: aşt bîyene, werê ameyene
barut:
barut (n)
            barut hakkı: heqê barutî (n)
basım:
çape (m) 
basımevi:
çapxane (n) 
basın:
çapemenîye (m)
basit:
sade
            basit cümle: cumleya sade (m)
            basit fiil: karo sade (n)
               basit kelime:
çekuya sade (m)
               basit sözcük:
çekuya sade (m)
            basit sıfat: sifeto sade (n)
baskı
(kitap baskısı vb.): çape (m) 
Baskil:
Baskîl
basmak:
çap kerdene 
baş:
sere (n), katike (m), kakate (m), qotike (m), qoqe (m), 
qafike (m)
başbakan:
serekwezîr, -e
başkan:
serek, -e
            genel başkan: serekê pêroyî (n), sereka pêroyî (m)
başkanlık:
serekîye (m)
başkent:
paytext (n)
başlama:
destpêkerdiş (n)

başlamak: dest pêkerdene
başlangıç:
destpêkerdiş (n)
            hukuk başlangıcı: destpêkerdişê huqûqî (n)
baştankara:
şalûl (n) 
batarya:
batarya (m)
batı:
rojawan (n)
Batı Sahra:
Sehraya Rojawanî
Batı Samoa:
Samoaya Rojawanî
bayındırlık:
awanîye (m)
            bayındırlık bakanlığı: wezaretê awanîye (n)
Baykan:
Hewêl
baykuş:
kund, bum, puyo kor (n) 
bayrak:
beyraqe (m), ala (m)
bazen:
ge-ge, ge-gane, rey-rey
            bazen ... bazen: 1)ge... ge...
            Bazen ben gelirim, bazan sen gelirsin. 
            (Ge ez yena ge ti yenî.)
            2)ge-ge... ge-ge...
            Bazen ben gelirim, bazen sen gelirsin.
             (Ge-ge ez yena ge-ge ti yenî.)
bazı:
tayê                                                  
bazuka:
bazûka (m)
beceri:
huner (n)
bel:
mîyane (n), newqe (m), navkêl (n) 
Belçika:
Belçîka
belediye:
beledîya (m)
            belediye başkanı: serekê beledîya (n), sereka beledîya (m)
            belediye encümeni: encumenê beledîya (n)
belgisiz sıfat:
sifetê nedîyarîye (n)
belgisiz zamir:
zemîrê nedîyarîye (n)
belirtili:
dîyar, -e
            belirtili isim tamlaması: îzafeya nameyî ya dîyare
belirtisiz:
nedîyar, -e
            belirtisiz isim tamlaması: îzafeya nameyî ya nedîyare
belirtme sıfatı:
sifetê dîyarkerdene (n)
Belize:
Belîz
ben:
1)ez 2)mi
Bengladeş:
Bengladeş
Benin:
  Benîn
bent:
bende (m)
beri:
nat
beriki:
natên, noverên
berideki:
natên, noverên
öte beri:
nat-wet, nover-wever, nover-bover
ötede beride:
nata-weta, novera-wevera, novera-bovera
Berlin:
  Berlîn
Besni:
Bêsnî
beste:
besta (m)
bestekar:
bestekar, -e; kompozîtor, -e
beş:
panc
beşinci:
pancin, -e
beşli
(tüfek): bêşlî (n)
beyaz:
sipî, sîs
Beyaz Rusya:
Rûsyaya Sipîye
beygir:
bergîr (n)
beyin:
mezg (n) 
beyit:
beyte (m)
               başlangıç beyti
: beyta destpêkerdişî (m)
               son beyit
: beyta peyene (m)
Beyrut:
Beyrûd
Bhutan:
Bûtan
bıyık:
zimbêlî (zh)
bızır:
zîlik (n), çîlik (n), gilik (n), nîçik (n), nerî (n)
bilek-I (ayak bileği):
xapa linge (m), kapçika linge (m), çîpike (m)
bilek çıkıntısı (kemiği):
gozeke, gozeka linge (m)
bilek-II (el bileği):
xapa hermî (m), kapçika destî (m), qevda destî (n)
bilek çıkıntısı (kemiği): gozeka destî (m)
bileşik:
pêrabeste (n), pêrabestîye (m)
            bileşik cümle: cumleya pêrabestîye (m)
            bileşik fiil: karo pêrabeste (n)
            bileşik kelime: çekuya pêrabestîye (m)
            bileşik sıfat: sifeto pêrabeste (n)
            bileşik sözcük: çekuya pêrabestîye (m)
bin:
hezar
Bingöl:
Çewlîg
bininci:
hezarin, -e
bir:
yew
bir de:
nara

Nara mi nîyada ke...  (Bir de baktım ki...)
bir iki defa:
reyê-di reyî 
bir iki kere:
reyê-di reyî 
bir iki kez:
reyê-di reyî
biraz:
tenê, biney, tikê, hebê, henî, tirşim
birbiri:
yewbînî, yewbînan 
Biz birbirimizin dostuyuz:
Ma dostê yewbînî me.
/Ma dostê yewbînan îme.
Birecik:
Bêrecûg
birinci:
yewin, -e
birleşik:
yewbîyaye (n), yewbîyayîye (m)         
Birleşik Arap Emirlikleri:
Mîreyîyê Ereban
birleşme:
yewbîyayîş (n)
birleşmek:
yewbîyayene                               
birlik:
yewîye (m); yewbîyayene (m), yewbîyayîş (n)
Bismil:
Bismil
bit:
espije (m)
bit yavrusu (yavşak):
nute (m), nutike (m) 
bit yumurtası (sirke):
rişke (m)
Bitlis:
Bidlîs
biyoloji:
bîyolojî (n)
biz:
ma
bizon:
bîzon (n)
bizzat
: bi xo
            O bizzat geldi. (O bi xo ame.)
boğa:
boxe (n)
boğaz:
qirrike (m), gilbe (m), gule (m), boxaz (n)
Bolivya:
Bolîvya
bomba:
bomba (m)

       bomba atmak: bomba eştene
            bomba koymak: bomba dekerdene
            bomba patlatmak: bomba teqnayene
bombalamak:
bomba kerdene
bombalanmak:
bomba bîyene
bombardıman:
bombarduman
bombardıman edilmek:
bombarduman bîyene
bombardıman etmek: bombarduman kerdene
borç:
deyn (n)
borçlar genel hukuku: huqûqe pêroyî yê deynî (n)           
borçlar özel hukuku: huqûqe arizî yê deynî (n)
borçlu:
deyndar, -e
borçluluk:
deyndarîye (m)
Bosna-Hersek:
Bosna-Hersek
bot:
bote (m)
Botswana:
Botswana
boy:
bejne (m), qame (m)
boyun:
mil (n), vile (n), vîye (n)
Bozova:
Hewenc
böbrek:
velke (m), gurçik
böcek:
lulik 
böğür (boş böğür):
kaleke (m), kîşte (m)
börtü böcek:
kerm û kêz, mês û mor 
böyle:
wina, inahewa
böylesi:
winasî, -ye; inasar, inasarên, -e
böylesi iş:
karo winasî, karo inasarên, inasar kar 
Brezilya:
Brezîlya
bu
–I (zamir): no (n), na (m)
buna
(zamir): ney (n), naye (m)
budur:
no yo, na ya 
bunu
(zamir): ney (n), naye (m)
bu
–II (sıfat): no (n), na (m)
Bu oğlan söylüyor: No lajek vano. 
Bu kız söylüyor: Na kêneke vana. 
buna
(sıfat): nê … ra (n), na … ra (m)
Bu oğlana söyle: Nê lajekî ra vaje. 
Bu kıza söyle: Na kêneke ra vaje. 
bunu
(sıfat): nê (n), na (m)
bu
–III (önek): 1)em-
bu gece:
emşo
            bu yıl: emser 2)ew-
bugün:
ewro
bu defa: :
b. bu kez 
bu kere:
b. bu kez
bu kez:
1-na rey 
İki kez sen gitttin, bu kez de ben gidiyorum:
Di rey ti şîy, 
na rey zî ez
şona. 
2-nara
Bu kez (şimdi de) ben gitmesini istiyordum o gitmiyordu:
De nara 
m waştnî ke şêro o nêşînî. 
bu taraf o taraf:
nat-wet, nover-wever, nover-bover, nahêm-dohêm
bu tarafta o tarafta:
nata-weta, novera-wevera, novera-bovera
bu yaka karşı yaka:
nover-wever, nover-bover, nahêm dohêm
bucak:
nahîye (m)
bugün:
ewro
bukalemun:
bukalemûn, -e 
Bulanık:
Kop
Bulgaristan:
Bûlgarîstan (n)
bunlar
–I (zamir): 1)nînan (zh) 2)nê (zh)
bunları
(zamir): nînan (zh)
bunlar
–II (sıfat): nê (zh)
Bu oğlanlar söylüyorlar: Nê lajekî vanê.
Bu kızlar söylüyorlar: Nê kênekî vanê. 
bunlara
(sıfat): nê (zh)
Bu oğlanlara söyle: Nê lajekan ra vaje.
Bu kızlara söyle: Nê kênekan ra vaje.
bura:
tîya, noca                         
burası:
tîya, noca
Burma:
Bûrma
burun:
pirnike (m), vinî (m), zincî (m), kepuge (m) 
burun deliği:
firne (m), firnike (m), qula pirnike (m), qula vinî (m), qula
zince (m)
Burundi:
Brundî
but:
hête (m), bite (m)
buzağı (inek yavrusu):
golik, -e; guk, -e
buzağı (manda yavrusu):
koc, -e 
bükümlü:
ante (n), antîye (m)
            bükümlü ad: nameyo ante (n)
            bükümlü dişil isim: nameyo anteyo makî (n)
            bükümlü eril isim: nameyo anteyo nêrî (n)
            bükümlü isim: nameyo ante (n)
bülbül:
bilbil (n)
bürokrasi:
burokrasî (n)
bürokrat:
burokrat, -e
bütçe:
butçe (m)
büyük:
1)gird, -e 2)pîl, -e 3)xişn, -e
            büyük harf: herfa girde (m)