FERHENGÊ TIRKÎ-KIRMANCKÎ (ZAZAKÎ)      M-N


 

M
Macaristan: Macarîstan (n)  
ma biz
Ma dostê yewbînan îme. Biz birbirimizin dostuyuz
Ma dostê yewbînî me. Biz birbirimizin dostuyuz
mabên [n] ara (iki ders arasındaki mola)
mabên [n] mola
mabên [n] teneffüs
mabên dayene ara vermek
mabên dayene teneffüse çıkmak
Macarîstan [n] Macaristan
Madagaskar Madagaskar
made [n] mide
Maden Maden
mahîne [m] dişi at
mahîne [m] kısrak
mahîne [m] kısrak
Makedonya Makedonya
makî [m] dişil
Malawî Malawi
Maldîv Maldiv Adaları
Malezya Malezya
malim, -e öğretmen
malimîye [m] öğretmenlik
Malî Mali
malîye [m] maliye
Malta Malta
Mamekîye [m] Tunceli
mamosta (n, m) öğretmen
mamostayîye [m] öğretmenlik
man- dişi (hayvan için)
mana [m] anlam
mana [m] mana
manga [m] inek
mankere [m] dişi eşek
marî dişi (hayvan için)
marî [m] dişi keklik
marmase [n] yılanbalığı
marmase [n] yılanbalığı
maro awî [n] suyılanı
Marok Fas
martî [m] martı
marula [m] kertenkele
masa [m] masa
mase [n] mose balık
maseşimşêr (n kılıçbalığı
maseşimşêr [n] kılıçbalığı
masewere [m] balıkçıl kuşu
matematîk [n] matematik
mavajê mesela
mavajê örneğin
mavajî mesela
mavajî örneğin
mavajîme mesela
mavajîme örneğin
maymaran [m] semender (bir cinsi)
Mazgêrd Mazgirt
mebus, -e mebus
mebus, -e milletvekili
mebus, -e parlamenter
mebusîye [m] milletvekilliği
mebusîye [m] parlamenterlik
meclîs [n] meclis
medege dişi manda
medenî, -ye medeni
medenî, -ye uygar
medenîyet [n] medeniyet
medenîyet [n] uygarlık
mehkeme [m] mahkeme
mehkemeya ceza [m] ceza mahkemesi
mehkemeya ceza [m] ceza mahkemesi
Mehkemeya Heqanê Mêrdiman a Ewropa (MHME) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)
Mehkemeya Heqanê Mêrdiman a Ewropa(MHME) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)
mehkemeya huqûqî[m] hukuk mahkemesi
mehkemeya huqûqî[m] hukuk mahkemesi
mehkemeya îdarî [m] idari mahkeme
mehkemeya îdarî [m] idari mahkeme
mehkemeya pêardişî [m] sulh mahkemesi
mehkemeya pêardişî [m] Sulh mahkemesi
mehkemeya werêardişî [m] sulh mahkemesi
mehkemeya werêardişî [m] Sulh mahkemesi
mekan [n] mekan
Meksîka Meksika
mekteb [n] okul
mektube [m] mektup
mele [n] çekirge
melşe [n] sivrisinek
memik [n] meme
menge [m] ay (30 gün)
menzûm, -e manzum
meqale [m] makale
meqaleya edebî [m] edebi makale
merdene ölmek
merdim, -e adam
merdim, -e akraba
merdim, -e insan
merdimîye adamlık
merdimîye [m] akrabalık
merdimîye [m] insanlık
merdiş [n] ölme
merg [n] ölüm
merre [n] fare
merre [n] sıçan
merreyo kor [n] köstebek
mesaj [n] mesaj
mesder [n] mastar
mesela mesela
mesela örneğin
meşke [m] göbek (şişman karın)
meşrû meşru
meşrûîyet [n] meşruiyet
metod [n] usul
meymun, -e maymun
mezg [n] beyin
mezra [m] mezra
mezun bîyene mezun olmak
mezun kerdene mezun etmek
mezun, -e mezun
mezunîye [m] mezuniyet
mezunîyet [n] mezuniyet
mêrde [n] koca (eş)
mêrdek [n] adamin biri
mêrdek [n] bir adam
mêrdek [n] bir insan
mês û mor börtü böcek
mêsa hingimênî [m] arı (bal arısı)
mêse [m] karasinek
mêse [m] sinek
mêşa çeqere [m] yabanarısı
mêşna [m] koyun
mi ben
Mi rê. Bana.
mihafezekar, -e muhafazakar
mihafezekarîye [m] muhafazakarlık
mij [n] sis
mil [n] boyun
Milazgir Malazgirt
milet [n] millet
milet [n] ulus
miletê ma [n] milletimiz
miletê ma [n] ulusumuz
miletperwer, -e milliyetçi
milî, -ye milli
milî, -ye ulus
milk [n] mülk
minminike [m] kelebek
Misir Mısır
Misriç Kurtalan
miste [m] aya
mişawîr, -e danışman
mişawîrîye [m] danışmanlık
mişewre [n] danışma
mişewre kerdene danışmak
mî [m] koyun
Mîkroneyza Mikronezya
mîlçik, -e kuş
mîlçik, -e serçe
mîlyar milyar
mîlyarin, -e milyarıncı
mîlyarin, -e milyarıncı
mîlyon milyon
mîlyonin, -e milyonuncu
mîlyonin, -e milyonuncu
mîras [n] miras
Mîreyîyê Ereban Birleşik Arap Emirlikleri
mîsale [m] misal
mîsale [m] örnek
mîtîng [n] miting
mîyandewletan devletlerarası
mîyandoş [n] omuzların arası
mîyane [n] bel
mîyannetewî uluslararası
mîyanpaştî [m] omuzların arası
mîyanpolan [n] omuzların arası
Mîyaran Arıcak
mîye [m] koyun
mîzeh [n] mizah
mîzehî, -ye mizahi
mîzî [n] penis
mîzî [n] sik
modern, -e modern
mojnayîş göstermek
Moldavya Moldavya
Monako Monaco
morcela [m] karınca
Morîtanya Moritanya
Mose Çayırlı
Moskova Moskova
Motkî Mutki
Moxolîstan [n] Moğolistan
Mozambîk Mozambik
mozik dana
mozike [m] düve
mudir [n] müdür
mudir, -e yönetmen
mudire [m] müdire
mudirîye [m] müdiriyet
mudirîye [m] müdürlük
mudirîyet [m] müdiriyet
mudirîyet [m] müdürlük
muebbed, -e müebbet
muhafeze kerdene korumak
muhafezekerdiş [n] koruma
muhafiz, -e muhafız
muhakeme kerdene yargılamak
muhakemekerdiş [n] yargılama
mujey [zh] kirpik
munaqeşe [m] münakaşa
munaqeşe [m] tartışma
muqawele [n] akit
muqawele [n] bağıt
musayene öğrenmek
musayîş [n] öğrenme
musnayene göstermek
musnayene öğretmek
musnayîş öğretme
musnayîş [n] gösteri
muş [n] köstebek
muşo kor [n] köstebek
muwekîl, -e müvekkil
muxtar, -e muhtar
muxtarîye [m] muhtarlık
muzekkere [n] müzekkere
muzekkereyê tewqîfî [n] tevkif müzekkeresi
muzekkereyê tewqîfî [n] tutuklama müzekkeresi
muzîk [n] müzik
Mûş Muş

Madagaskar: Madagaskar  
Maden:
Maden  
mahalle:
taxe (m)  
mahkeme:
dadgehe (m), mehkeme (m)  
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM):
Dadgeha Heqanê         Mêrdiman a Ewropa (DHME), Mehkemeya   Heqanê Mêrdiman a Ewropa (MHME)  
ceza mahkemesi: dadgeha ceza (m), mehkemeya ceza (m)  
hukuk mahkemesi: dadgeha huqûqî (m), mehkemeya huqûqî(m)  
idari mahkeme: dadgeha îdarî (m), mehkemeya îdarî (m)  
Sulh mahkemesi: dadgeha pêardişî (m), dadgeha werêardişî(m), mehkemeya pêardişî (m), mehkemeya werêardişî (m)
ticaret mahkemesi: dadgeha bazirganîye (m), dadgeha tîcaretî(m) mahpus: hepsî, -ye  
mahpushane:
hepisxane (n)  
makale:
meqale (m)  
makat:
qine (m)  
Makedonya:
Makedonya  
Malawi:
Malawî  
Malazgirt:
Milazgir  
Maldiv Adaları:
Maldîv  
Malezya:
Malezya  
Mali:
Malî  
maliye:
malîye (m)  
maliye bakanlığı:
wezaretê malîye (n)  
maliye hukuku:
huqûqê malîye (n)  
Malta:
Malta  
mana:
mana (m)  
manda:
gamêş (n)  
dişi manda:
medege, gamêşe  
genç manda:
nûbere (m)  
manda yavrusu (buzağı):
koc, -e  
sütten kesilmiş olan manda yavrusu:
gedeg, -e  
yaşlı erkek manda:
kirdan (n)  
manzum:
menzûm, -e  
marangoz:
necar, -e  
marangozluk:
necarîye (m)  
Marshall Adaları:
Girawê Marşalî  
mart:
adare (m)  
martı:
qaqlîbaze (m), martî (m)  
masa:
masa (m)  
masal:
sanike (m), estaneke (m)  
masalcı (masal anlatan):
sanikker, -e  
masalsal:
sanikkî, estanekkî  
mastar:
mesder (n)  
matematik:
matematîk (n)  
mavi:
kewe  
mayıs:
gulane (m)  
maymun:
meymun, -e  
Mazgirt:
Mazgêrd  
mebus:
parlamenter, -e; mebus, -e  
meclis:
meclîs (n)  
medeni:
medenî, -ye  
medeni haklar:
heqê medenî  
medeni hukuk:
huqûqo medenî (n)  
medeni usul hukuku: huqûqê ûsulê medenî (n)  
medeniyet:
medenîyet (n), sîvîlîzasyon (n)  
mekan:
ca (n), mekan (n)  
Meksika:
Meksîka  
mektup:
mektube (m)  
meme:
memik (n), çiçik (n), çije (n)  
meme ucu:
sereyê memikî (n), sereyê çiçikî (n), sereyê çijeyî (n)  
mesaj:
mesaj (n)  
mesela:
mesela, mavajîme/mavajî/mavajê  
meşime
: 1) b. etene 2) b. döleşi  
meşru:
meşrû  
gayri meşru:
nemeşrû, xeyrêmeşrû  
meşru savunma:
pawitişo meşrû (n)  
meşruiyet:
meşrûîyet (n)  
mezra:
mezra (m)  
mezun:
mezun, -e  
mezun etmek:
mezun kerdene  
mezun olmak:
mezun bîyene  
mezuniyet:
mezunîye (m), mezunîyet (n)  
Mısır:
Misir  
mide
: made (n)  
Mikronezya:
Mîkroneyza  
millet:
milet (n), netewe  
milletimiz: miletê ma (n)  
millet meclisi:
parlamento (n)  
milletvekili:
parlamenter, -e; mebus, -e  
milletvekilliği:
parlamenterîye (m); mebusîye (m)  
milli:
milî, -ye; netewî, -ye  
milli edebiyat: edebîyato milî (n), edebîyato netewî (n)  
milliyetçi:
neteweperwer, -e; miletperwer, -e; nasyonalîst, -e  
milyar:
mîlyar  
milyarıncı:
mîlyarin, -e  
milyon:
mîlyon  
milyonuncu:
mîlyonin, -e  
miras:
mîras (n)  
miras hukuku:
huquqê mîrasî (n)  
misal: nimûne (m), mîsale (m)  
-miş’li geçmiş zaman:
demo vîyarteyo nedîyar (n)  
-miş’li geçmiş zamanın hikayesi:
demo vîyarteyo nedîyaro verên (n)  
miting:
mîtîng (n)  
mizah:
mîzeh (n)  
 mizah edebiyatı:
edebîyatê mîzehî (n)  
mizahi:
mîzehî, -ye  
modern:
modern, -e  
Moğolistan:
Moxolîstan (n)  
mola:
mabên (n)  
Moldavya:
Moldavya  
Monaco:
Monako  
Moritanya:
Morîtanya  
Moskova:
Moskova  
Mozambik:
Mozambîk  
muhabbet kuşu:
tûtîyê terraqe (m), tûtîyê xoşebere (n)  
muhafazakar:
mihafezekar, -e; konservatîf, -e  
muhafazakarlık:
mihafezekarîye (m), konservatîfîye (m)  
muhafız:
muhafiz, -e  
muhafız alayı: alaya muhafizî (m)  
muhtar:
keya, -ye; muxtar, -e  
muhtarlık:
keyayîye (m), muxtarîye (m)  
muktedir olmak:
şayene (şayîş), eşkayene (eşkayîş), besekerdene  
muska:
nuşte (n)                        
Muş:
Mûş  
Mutki:
Motkî  
müdire:
mudire (m)  
müdiriyet:
mudirîye (m), mudirîyet (m)  
müdür:
mudir (n)  
müdürlük:
mudirîye (m), mudirîyet (m)  
müebbet:
muebbed, -e  
müebbet ceza:
cezaya muebbedî (m)  
mülk:
milk (n)  
mülk sahibi:
wayîra/wayîrê milkî (n)  
mülkiyet:
wayîrîye (m)  
mülkiyet hakkı:
heqê wayîrîye (n)  
mülkiyet hukuku:
huqûqê wayîrîye (n)  
mülkiyet zamiri:
zemîrê wayîrîye (n)  
münakaşa:
munaqeşe (m)  
müvekkil:
muwekîl, -e  
müzekkere:
muzekkere (n)  
müzik:
muzîk (n)    


N  


nahiye:
nahîye (m)  
na … ra [m] buna [sıfat]
na [m] bu [sıfat]
na [m] bu [zamir]
na [m] bunu [sıfat]
Na kêneke ra vaje. Bu kıza söyle
Na kêneke vana. Bu kız söylüyor
na rey bu defa
na rey bu kere
na rey bu kez
na ya budur
na ya işte
nahêm dohêm bu yaka karşı yaka
nahêm dohêm bu yaka karşı yaka
nahêm-dohêm bu taraf o taraf
nahêm-dohêm bu taraf o taraf
nahêm-dohêm o yaka bu yaka
nahîye [m] bucak
nahîye [m] nahiye
nak göbek
nale [m] düve
nalmanga [m] yaşı genç olan inek
name [n] ad
name [n] isim
nameyo ante [n] bükümlü ad
nameyo ante [n] bükümlü isim
nameyo anteyo makî [n] bükümlü dişil isim
nameyo anteyo nêrî [n] bükümlü eril isim
nameyo cins [n] cins isim
nameyo makî [n] dişil ad
nameyo makî [n] dişil isim
nameyo nêrî [n] eril ad
nameyo nêrî [n] eril isim
nameyo notr [n] nötr ad
nameyo notr [n] nötr isim
nameyo taybetî [n] özel ad
nameyo xoser [n] yalın ad
nameyo xoser [n] yalın isim
nameyo yewhûmar [n] tekil ad
nameyo yewhûmar [n] tekil isim
nameyo zafhûmar [n] çoğul ad
nameyo zafhûmar [n] çoğul isim
Namîbya Güneybatı Afrika (Namibia)
Namîbya Namibia (Güneybatı Afrika)
namzed, -e aday
namzedîye [m] adaylık
nan [n] ekmek
nara bir de
nara bu defa
nara bu kere
nara bu kez
Nara mi nîyada ke… Bir de baktım ki…
Narman Narman
nasyonalîst, -e milliyetçi
nat beri
nat-wet bu taraf o taraf
nat-wet bu taraf o taraf
nat-wet öte beri
nat-wet öte beri
nata-bota o yana bu yana
nata-weta bu tarafta o tarafta
nata-weta bu tarafta o tarafta
nata-weta ötede beride
nata-weta ötede beride
natên berideki
natên beriki
natike [m] alın
Nauru Nauru
navkêl [n] bel
nawitene göstermek
nawitiş [n] gösteri
naye [m] buna [zamir]
naye [m] bunu [zamir]
ne … ne … ne… ne de…
Ne wendo ne zî nuşto. Ne okumuş, ne de yazmış.
necar, -e marangoz
necarîye [m] marangozluk
nedîyar, -e belirtisiz
negatîf, -e olumsuz
neha [n] şey
nek [n] diş
nemeşrû gayri meşru
nenûg [n] tırnak
Nepal Nepal
neqlîya [n] nakliye
nerî [n] bızır
nerî [n] klitoris
nesr, -e nesir
neşr [n] yayım
neşr bîyayîne yayımlanmak
neşr kerdene yayımlamak
neşrîyat yayın
netewe millet
netewe ulus
neteweperwer, -e milliyetçi
netewî, -ye milli
netewî, -ye ulus
new dokuz
new sey dokuz yüz
neway doksan
newayin, -e doksanıncı
newês on dokuz
newin, -e dokuzuncu
newqe [m] bel
ney [n] buna [zamir]
ney [n] bunu [zamir]
nezaret [n] gözaltı
nezaret [n] nezaret
nezaretxane [n] gözaltı yeri (binası)
nezaretxane [n] nezarethane
nezdî yakın
nê … ra [n] buna [sıfat]
nê [n] bunu [sıfat]
nê [zh] bunlar
nê [zh] bunlar [sıfat]
nê [zh] bunlara [sıfat]
Nê kênekan ra vaje. Bu kızlara söyle
Nê kênekî vanê. Bu kızlar söylüyorlar
Nê lajekan ra vaje. Bu oğlanlara söyle
Nê lajekî ra vaje. Bu oğlana söyle
Nê lajekî vanê. Bu oğlanlar söylüyorlar
nêm yarım
nêmcet, -e eksik
nême yarım
nêmserra payîzî [m] birinci yarıyıl (güz dönemi)
nêmserra wesarî [m] ikinci yarıyıl (bahar dönemi)
nêmserre [m] dönem (eğitim-öğretim yılının yarısı)
nêmserre [m] yarıyıl
nêrî [n] eril
nêrîyê qirrike [n] ademelması
nêweş, -e hasta
nêweşîye hastalık
nika şimdi
nikayin, -e şimdiki
nim [n] şey
nimaj [n] namaz
nimite [n] gizli
nimitîye [m] gizli
nimûne [m] misal
nimûne [m] örnek
nîçik [n] bızır
nîçik [n] klitoris
nîjad [n] ırk
nîjadperest, -e ırkçı
nîjadperestîye [m] ırkçılık
Nîjer Nijer
Nîjerya Nijerya
Nîkaragua Nikaragua
nînan [zh] bunlar [zamir]
nînan [zh] bunları [zamir]
nîsane [m] nisan
nîşan [n] işaret
nîşanê persî [n] soru işareti
nîyadayene bakmak
nîyadayene izlemek
nîyadayox, -e bakan
nîyadayox, -e izleyici
nîyade bak
nîzamin, -e düzenli
nîzamin, -e intizamlı
nîzamin, -e nizamlı
no [n] bu [sıfat]
no [n] bu [zamir]
No kar di tewirî beno. Bu iş iki türlü olur.
No lajek vano. Bu oğlan söylüyor
no yo budur
no yo işte
noca bura
noca burası
nogine [m] düve
Norweç Norveç
not [n] not
noter, -e noter
noterîye [m] noterlik
notr nötr
nover-bover bu taraf o taraf
nover-bover bu taraf o taraf
nover-bover bu yaka karşı yaka
nover-bover bu yaka karşı yaka
nover-bover öte beri
nover-bover öte beri
nover-wever bu taraf o taraf
nover-wever bu taraf o taraf
nover-wever bu yaka karşı yaka
nover-wever bu yaka karşı yaka
nover-wever öte beri
nover-wever öte beri
novera-bovera bu tarafta o tarafta
novera-bovera bu tarafta o tarafta
novera-bovera ötede beride
novera-bovera ötede beride
novera-wevera bu tarafta o tarafta
novera-wevera bu tarafta o tarafta
novera-wevera ötede beride
novera-wevera ötede beride
noverên berideki
noverên beriki
nr (numre) no (numara)
numre [n] numara
nuşta [m] yazılı
nuşte [n] yazı
nuşte [n] yazılı
nuşte [n] muska
nuşteke [m] favori
nuştekî, -ye yazılı
nuştene yazmak
nuştiş [n] yazma
nuştîye [m] yazılı
nuştox, -e yazar
nuştox, -e yazan
nuştoxa dramî dram yazarı
nuştoxê dramî dram yazarı
nuştoxîye [m] yazarlık
nute [m] bit yavrusu (yavşak)
nute [m] yavşak (bit yavrusu)
nutike [m] bit yavrusu (yavşak)
nutike [m] yavşak (bit yavrusu)
nutiq [n] nutuk
nutiq dayene nutuk vermek
nûbere [m] genç manda
nûbere [m] yaşı genç olan inek
nakliye: neqlîya (n)  
namaz:
nimaj (n)  
Namibia (Güneybatı Afrika):
Namîbya  
Narman:
Narman  
nasıl:
1)senî  
Babana nasıl böyle dersin?
(Ti senî pîyê xo ra wina vanî?)  
          2)senîn  
Sen nasılsın?
(Ti senîn î?)  
        3)çitur  
Sen nasılsın?
(Ti çitur a?)  
Nauru
: Nauru  
Nazımiye
: Qisle  
ne:
1)çi, çik  
Nedir? (
Çi yo?/Çik o?)  
            2)se  
            O ne dedî? (Ey se va?)  
ne kadar:
çende  
ne kadar ... o kadar
: çende... ende...  
Ben ne kadar biliyorsam sen de o kadar biliyorsun. (Çende ezzana ti zî ende zanî.)  
ne... ne de...
: ne ... ne ...  
Ne okumuş, ne de yazmış. (Ne wendo ne zî nuşto.)  
nefes borusu:
zulzulike (m), zuqliqe (m), zuriqe (m)  
Nepal
: Nepal  
nesir:
nesr, -e  
nesne
: obje (n)  
nezaret:
nezaret (n)  
nezarethane:
nezaretxane (n)  
Nijer:
Nîjer  
Nijerya:
Nîjerya  
Nikaragua:
Nîkaragua  
nisan:
nîsane (m)  
nitelik:
senînîye (m)  
niteleme sıfatı:
sifetê senînîye (n)  
nizamlı:
biserûber, -e; nîzamin, -e; întîzamin, -e  
nizamsız: bêserûber, -e; bênîzam, -e; bêîntîzam, -e  
no (numara): nr (numre)  
Norveç:
Norweç  
not:
not (n)  
noter:
noter, -e  
noterlik:
noterîye (m)  
nötr:
notr  
nötr ad: nameyo notr (n)  
nötr isim: nameyo notr (n)  
numara:
numre (n)  
numara (hile):
oyn (n)  
numaracı:
oyniker, -e  
nutuk:
nutiq (n)  
nutuk vermek: nutiq dayene