FERHENGÊ TIRKÎ-KIRMANCKÎ (ZAZAKÎ)      Ş-T


 

Ş  

şah:
şah (n)
şagird, -e öğrenci
şagird, -e talebe
şagirdîye [m] öğrencilik
şagirdîye [m] talebelik
şah [n] şah
şahbeyîte [n] şahbeyit
şahid, -e şahit
şahid, -e tanık
şahida çiman [m] görgü tanığı
şahidê çiman [n] görgü tanığı
şahidîye [m] şahitlik
şahidîye [m] tanıklık
şaîr, -e ozan
şaîr, -e şair
şaîrane şairane
şaîrane şairce
şaîrkî şairane
şaîrkî şairce
şalên kahverengi
şalûl [n] baştankara
Şam Şam
Şankuş Çüngüş
şar [n] halk
şaristan [n] il
şaristan [n] kent
şaristan [n] şehir
şaristan [n] vilayet
şaristanij, -e kentli
şaristanij, -e şehirli
şatike [m] ense
şayene edebilmek
şayene yapabilmek
şayene (şayîş) muktedir olmak
şayîş edebilmek
şayîş yapabilmek
şebek [n] şebek
şehadetname [n] diploma
şehîd bîyene şehit düşmek
şehîd bîyene şehit olmak
şehîd, -e şehit
şema [m] şema
şeme [n] cumartesi
şempanze, -ye şempanze
şenik az
şenik, -e hafif
şenik, -e küçük
şenik, -e yaşça küçük
şert [n] şart
şertin, -e şartlı
şeş altı
şeş sey altı yüz
şeşin, -e altıncı
şeştî altmış
şeştîyin, -e altmışıncı
şeytanok [n] salyangoz
şêr, -e aslan
Şêrvan Şirvan
şêwirmend, -e danışman
şêwirmendîye [m] danışmanlık
şik [n] kuşku
şik [n] şüphe
şik kerdene şüphelenmek
şikkerda şüpheli
şikkerde [n] kuşkulu
şikkerde [n] şüpheli
şilike [m] ense
şima siz
Şima vajêne ke ma zî vajî. Siz söyleyin ki biz de söyliyelim.
şirika lewî alt dudağın ortasındaki ince girinti
şirît [n] kiriş (dam direklerinin üzerine sıralandığı kiriş)
şîîre [m] şiir
şîîrkî şiirsel
Şîlî Şili
şîyês on altı
şûbe [n] şube
şahbeyit:
şahbeyîte (n)  
şahıs:
kes 
şahıs zamiri: zemîrê kesî (n)  
şahit:
şahid, -e  
şahitlik:
şahidîye (m)  
şair:
şaîr, -e  
şairane:
şaîrane, şaîrkî  
şairce:
şaîrane, şaîrkî  
Şam:
Şam  
şarkıcı:
deyîrbaz, -e; dengbêj, -e                    
şart:
şert (n) 
şart kipi: raweya şertî (m)  
şartlı:
şertin, -e 
şartlı salıverme:
veradayîşo şertin (n) 
şartlı tahliye:
texlîyaya şertine (m), veradayîşo şertin (n)
şayet
: eke Şayet biliyorsan söyle, bilmiyorsan sor. (Eke ti zanî va

je, eketinêzanî biperse.)  
şebek:
şebek (n)  
şehir
: şaristan (n), bajar (n)  
şehirli:
şaristanij, -e  
şehit:
şehîd, -e 

şehit düşmek: şehîd bîyene 
şehit olmak: şehîd bîyene  
şema:
şema (m)  
şempanze:
şempanze, -ye  
Şenkaya:
Ortîlî  
şey
: çî (n), ewk (n), neha (n), emin (n), nim (n)  
şiir:
şîîre (m)  
şiirsel:
şîîrkî  
şikayet:
gerre (n) 
şikayet etmek:
gerre kerdene  
şikayetçi:
gerrekerdox, -e  
Şili:
Şîlî  
şimdi:
nika  
şimdiki:
nikayin, -e 
şimdiki zaman: demo nikayin (n) 
şimdiki zamanın hikayesi: demo vîyarteyo nikayin (n) 
şimdiki zamanın rivayeti: demo vîyarteyo riwayetin (n)  
Şirvan:
Şêrvan  
şubat:
sibate (m), gucige (m)  
şube:
şûbe (n)  
şüphe:
guman (n), şik (n)  
şüphelenmek:
guman kerdene, şik kerdene  
şüpheli:
gumankerda (m), gumankerde (n); şikkerda, şikkerde (n)
   

T  

taban
(ayak tabanı): binpa (n), binê linge(n)
tabut [n] anüs çıkıntısı
Tacikîstan [n] Tacikistan
tadayox, -e çeviren
tajî, -ye tazı
taktîk [n] taktik
taloq [n] erteleme
taloq eştene ertelemek
taloq kerdene ertelemek
Tanzanya Tanzanya
taqîb [n] takip
taqîb kerdene izlemek
taqîb kerdene kovuşturmak
taqîb kerdene takip etmek
taqîbat [n] kovuşturma
taqîbat [n] takibat
taqîbkerdiş [n] kovuşturma
taqîbkerdox, -e izleyici
tarîx [n] tarih
Tatos Tekman
tavûs. -e tavus
taxe [m] mahalle
tay az
taybetî hususi
taybetî, -ye özel
tayê bazı
Tayland Tayland
Taywan Formoza
Taywan Tayvan
tazî, -ye tazı
tebaxe [m] ağustos
tebeşîr [n] tebeşir
tebîet [n] doğa
tebîet [n] tabiat
tebîî doğal
tebîî tabii
tecîl [n] tecil
tecîl kerdene tecil etmek
tecîlkerdiş [n] tecil etme
tede içinde
tedeyî içindekiler
tef-tal eşya
teftîş [n] denetleme
teftîş [n] teftîş
teftîş kerdene denetlemek
teftîş kerdene teftîş etmek
tehqîqat [n] soruşturma
tehqîqat [n] tahkikat
tehqîqat kerdene soruşturmak
tehqîqat kerdene tahkikat yapmak
tehqîqat viraştene soruşturmak
tehqîqat viraştene tahkikat yapmak
Tehran Tahran
tehta çarî [m] alın kemiği
tehta sênî [m] göğüs kemiği
teklîf [n] öneri
teklîf [n] teklif
teklîfê qanûnî [n] kanun teklifi
teklîfê qanûnî [n] yasa önerisi
teknîk [n] teknik
teleba [m] öğrenci
teleba [m] talebe
telebe [n] öğrenci
telebe [n] talebe
telebeyîye [m] öğrencilik
telebeyîye [m] talebelik
temamker [n] tümleç
temmuze [m] temmuz
teneffus [n] teneffüs
tenê biraz
tepîştene yakalamak
tepîştiş [n] yakalama
teq-req gürültü patırtı
teq-req pat küt
teq-req tak tuk
term [n] terim
termîn [n] dönem (eğitim-öğretim yılının yarısı)
termîn [n] sömestr
termîn [n] yarıyıl
termînê payîzî [n] birinci dönem (güz dönemi)
termînê payîzî [n] birinci sömestr (güz dönemi)
termînê payîzî[n] birinci yarıyıl (güz dönemi)
termînê wesarî ikinci yarıyıl (bahar dönemi)
termînê wesarî [n] ikinci dönem (bahar dönemi)
termînê wesarî [n] ikinci sömestr (bahar dönemi)
terraqe [m] sohbet
tertul tırtıl
tesdîq [n] tastik
tesdîq kerdene tastik etmek
teşrîne [m] kasım
tevdîre [m] üstkol
tevdîre [m] üstkol
tewir tür
tewir bi tewir türlü türlü
tewqîf [n] tevkif
tewqîf [n] tutuklama
tewqîf kerdene tevkif etmek
tewqîf kerdene tutuklamak
texlîya [m] tahliye
texlîya kerdene tahliye etmek
texlîyakerdîş [n] tahliye etme
texlîyaya şertine [m] şartlı tahliye
texte [n] tahta
teyr, -e kuş
têdust eşit
têdustîye [m] eşitlik
Têrcan [n] Tercan
têver nayîş sertçe tartışma
ti sen
Ti çitur a? Sen nasılsın?
Ti senî pîyê xo ra wina vanî? Babana nasıl böyle dersin?
Ti senîn î? Sen nasılsın?
tib [n] tıp
tibo edlî [n] adli tıp
tibo edlî [n] adli tıp
tikê az
tikê biraz
tirk, -e Türk
tirkî Türkçe
Tirkîya [m] Türkiye
Tirkmenîstan [n] Türkmenistan
tirşim biraz
tiştîrî [n] bir-iki yaşındaki keçi yavrusu (çepiç)
tizike [m] anüs çıkıntısı
tîcaret [n] ticaret
tîmsah, -e timsah
tîya bura
tîya burası
tîyatro [n] tiyatro
to sen
To îman bi Hûmay ardo. Tanrı’ya inanmışsın.
Togo Togo
toldir [n] kalçanın alt bölümü
Tonga Tonga Adaları
torım, -e deve yavrusu
totalîter, -e totaliter
trajedî [n] trajedi
transîtîf geçişli
tuk [n] apış arası kılları
turturik [n] anüs çıkıntısı
tuşk, -e bir-iki yaşındaki keçi yavrusu (çepiç)
tuşk, -e tusk, -e çepiç
Tuvalu Tuvalu
Tûnis Tunus
tûtî, -ye papağan
tûtîyê terraqe [m] muhabbet kuşu
tûtîyê xoşebere [n] muhabbet kuşu
Tûx Tatvan
tabiat:
tebîet (n)  
tabii:
tebîî 
tabii hukuk: huqûqo tebîî (n)  
Tacikistan:
Tacikîstan (n)  
tahkikat:
tehqîqat (n) 
tahkikat yapmak:
tehqîqat kerdene, tehqîqat viraştene  
tahliye:
texlîya (m), veradayîş (n) 
tahliye etme:
texlîyakerdîş (n), veradayîş (n) 
tahliye etmek:
texlîya kerdene, vera dayene  
Tahran:
Tehran  
tahta:
texte (n)  
tak tuk:
teq-req  
takı:
suffîks (n)  
takibat:
taqîbat (n)  
takip:
taqîb (n)  
takip etmek:
taqîb kerdene  
taktik:
taktîk (n)  
talebe:
wendekar, -e; telebe (n), teleba (m); suxte (n), 
suxta (m);
şagird, -e  
talebelik:
wendekarîye (m), telebeyîye (m), suxteyîye (m), 
şagirdîye (m)  
talep:
waştiş (n)  
talepkar:
waştox, -e  
tamlama:
îzafe (m)  
tanık:
şahid, -e 
görgü tanığı:
şahida çiman (m), şahidê çiman (n)  
tanıklık:
şahidîye (m)  
Tanzanya:
Tanzanya  
taraf:
het (n), perr (n), pol (n)  
bu taraf o taraf:
nat-wet, nover-wever, nover-bover, nahêm-dohêm  
bu tarafta o tarafta:
nata-weta, novera-wevera, novera-bovera  
bir taraftan:
heto yew ra  
diğer taraftan:
heto bîn ra  
tarım:
zîret (n)  
tarım bakanı:
wezîra zîretî (m), wezîrê zîretî (n)  
tarım bakanlığı:
wezaretê zîretî (n)  
tarih:
tarîx (n)  
tarlafaresi:
loxe (m), lore (m)  
tartışma:
munaqeşe (m) 
sertçe tartışma: hurê nayîş, werê nayîş, têver nayîş  
tastik:
tesdîq (n) 
tastik etmek: tesdîq kerdene  
taşak:
gun (n), hak (n), herz (n), bati (n), hêlik (n)  
Tatvan:
Tûx  
tavşan:
hargûş, -e  
tavuk:
kerge (m)  
tavus:
tavûs. -e  
tay:
cana (m), cane (n); kurrî, -ye  
Tayland:
Tayland  
Tayvan:
Taywan  
tazı:
tajî, -ye; tazî, -ye  
tebeşir:
tebeşîr (n)  
tecil:
tecîl (n) 
tecil etme:
tecîlkerdiş (n) 
tecil etmek:
tecîl kerdene  
teftîş:
teftîş (n)  
teftîş etmek:
teftîş kerdene  
tehir:
erey, herey  
tehir etme:
erey vistiş, herey fîstiş 
tehir etmek:
erey vistene, herey fîstene  
teke:
kel (n), kelce (n)  
tekil:
yewhûmar 
tekil ad: nameyo yewhûmar (n) 
tekil isim: nameyo yewhûmar (n)  
teklif:
pêşnîyaze (m), teklîf (n)  
Tekman:
Tatos  
teknik:
teknîk (n)  
temel:
binge (n)  
temmuz:
temmuze (m)  
teneffüs:
teneffus (n), mabên (n) 
teneffüse çıkmak:
mabên dayene, vejîyayene teneffus  
Tercan:
Têrcan (n)  
terim:
term (n)  
tevkif:
tewqîf (n) 
tevkif etmek:
tewqîf kerdene 
tevkif kararı: qerarê tewqîfî (n) 
tevkif müzekkeresi: muzekkereyê tewqîfî (n)  
tevkifevi:
hepisxane (n)  
tevkifhane:
hepisxane (n)  
tez:
leze, çapik  
tezlik:
lezîye (m), çapikîye (m)  
tıp:
tib (n) 
adli tıp:
tibo edlî (n)  
tırnak:
nenûg (n)  
tırtıl:
îre (m), tertul  
ticaret:
bazirganîye (m), tîcaret (n)  
ticaret bakanlığı:
wezaretê bazirganîye (n) 
ticaret hukuku: huqûqê bazirganîye (n), huqûqê tîcaretî (n) 
ticaret mahkemesi: dadgeha bazirganîye (m), 
dadgeha tîcaretî (m)  
tilki:
lûye (m), luwî (m)  
timsah:
tîmsah, -e; krokodîl, -e  
tiyatro:
tîyatro (n)  
Togo:
Togo  
Tonga Adaları:
Tonga  
toplanmak:
kom bîyayene  
toplantı:
kombîyayîş (n)  
toprak hukuku:
huqûqê erazî (n)  
topuk:
paşna (m), payna (m)  
torba:
kîse (n), kîsik (n)  
tosun:
conega (n), vîştira (n)  
henüz öküz sayılmayan (yaşça) büyük tosun:
boxeçor (n)  
totaliter:
totalîter, -e  
trajedi:
trajedî (n)  
Tunceli:
Dêrsim (n), Mamekîye (m)  
Tunus:
Tûnis  
turna:
quling, -e; siquling, -e  
tutukevi:
hepisxane (n)  
tutuklama:
tewqîf (n)  
tutuklamak:
tewqîf kerdene 
tutuklama kararı: qerarê tewqîfî (n) 
gıyabi tutuklama kararı: qerarê tewqîfê xiyabî (n)               
tutuklama müzekkeresi :
muzekkereyê tewqîfî (n)  
tutuklu:
hepsî, -ye  
Tuvalu:
Tuvalu  
tümce:
cumle (m)  
tümleç:
temamker (n)  
tür:
tewir  
Bu iş iki türlü olur.
(No kar di tewirî beno.) 
türlü türlü: tewir bi tewir  
türemiş:
viraşte (n), viraştîye (m) 
türemiş fiil: karo viraşte (n) 
türemiş kelime: çekuya viraştîye (m) 
türemiş sıfat: sifeto viraşte (n) 
türemiş sözcük: çekuya viraştîye (m)  
Türk:
tirk, -e  
Türkçe:
tirkî  
Türkiye:
Tirkîya (m)  
Türkmenistan:
Tirkmenîstan (n)  
türkü:
lawike (m), kilame (m), deyîre (m)           
türkü söyliyen (ses sanatçısı):
deyîrbaz, -e; dengbêj, -e