FERHENGÊ TIRKÎ-KIRMANCKÎ (ZAZAKÎ)      V-Y-Z


 

V  
vali:
walî, -ye  
vakur [n] kuzey
vakurê rojawanî [n] kuzeybatı
vakurê rojhelatî [n] kuzeydoğu
vameke [m] bademcik
Vanuatu Vanuatu
varike [m] piliç
vate [n] söz
vateyê verênan [n] atasözü
vateyo verên [n] önsöz
vejîyayene teneffus teneffüse çıkmak
velikê peyîke [n] baldırın arka kısmı
velikê qorrî [n] uyluğun arka kısmı
velke [m] böbrek
vena [m] gri renkli güvercin
Venezuela Venezuela
veng ses
vengin, -e sesli
vengin, -e ünlü
ver [n] kıyı
ver [n] ön
ver [n] yaka
ver [n] yan
ver bi -e doğru
vera … karşısında
vera dayene salıvermek
vera dayene tahliye etmek
Vera mi mevinde! Karşımda durma!
vera… karşı
veracêr aşağıya doğru
veracêr iniş
veracor yokuş
veracor yukarıya doğru
veradayîş [n] salıverme
veradayîş [n] tahliye
veradayîş [n] tahliye etme
veradayîşo şertin [n] şartlı salıverme
veradayîşo şertin [n] şartlı tahliye
Verba mi vindeto qisey keno. Karşımda durmuş konuşuyor.
verba… karşı
verba… karşısında
veredat [n] önedat
verek, -e kuzu
verendam, -e aday üye
verendamîye [m] aday üyelik
verê önce
verên, -e eski
verên, -e ilk
verên, -e önceki
verên, -e öndeki
verg [n] kurt
verge [m] dişi kurt
vergolim [n] kasık
vernamzed, -e aday adayı
vernamzedîye [m] aday adaylığı
vernî [m] ön
verroj ayçiçeği
verroj güneşlik (güneş ışınlarını alan yer, güneşleme yeri)
verva … karşı
verva … karşısında
verzîn eyer vurma yaşına gelmiş at
vêre [n] işkembe
vile [n] boyun
vinî [m] burun
viraşte [n] türemiş
viraştîye [m] türemiş
virên, -e eski
virên, -e ilk
virên, -e önceki
virên, -e öndeki
virênî [m] ön
virênîye [m] ön
viz-viz vızıldama
viz-viz vızıltı
vize-vize vızıldama
vizêr [n] dün
vizêrên, -e dünden kalma
vizêrên, -e dünkü
vizêrin, -e dünden kalma
vizêrin, -e dünkü
vizik [n] sivrisinek
vizike [m] karasinek
vizike [m] sinek
Vîetnam Vietnam
vîjnaya [m] seçilen
vîjnaya [m] seçilmiş
vîjnaya [m] seçkin
vîjnaye [n] seçilen
vîjnaye [n] seçilmiş
vîjnaye [n] seçkin
vîjnayîş [n] seçim
vîjnayîş [n] seçmek
vîjnayox, -e seçmen
vîrameyîş [n] anı
vîrameyîş [n] hatıra
vîst yirmi
vîstin, -e yirminci
vîstin, -e yirminci
vîştira [n] tosun
Vîyana Viyana
vîyarte [n] geçmiş
vîye [n] boyun
vosn [n] koç
Vanuatu: Vanuatu  
Varto:
Gimgim  
Washington:
Waşîngtin  
vasıtasıyla
(ile): bi 
Parasıyla satın almış. (Bi peranê xo herînayo.) 
Kalemle yazdı. (Bi qeleme nuşt.) 
Elle yedi. (Bi dest werd.)  
vatan:
welat (n)  
vekalet:
1)wekîlîye (m), wekalet (n) 2)wezîrîye (m), wezaret (n)  
vekaletname:
wekaletname (n)  
vekil:
wekîl, -e  
vekillik:
1)wekîlîye (m), wekalet (n) 2)wezîrîye (m), wezaret (n)  
Venezuela:
Venezuela  
vergi:
bac (n) 
vergi hukuku: huqûqê bacî (n)  
vızıldama:
viz-viz, vize-vize  
vızıltı:
viz-viz  
Vietnam:
Vîetnam  
vilayet:
1)wîlayet (n) 2)şaristan (n), bajar (n)  
Viranşehir:
Wêranşar  
Viyana:
Vîyana  

Y


ya... ya...:
yan ... yan ... 
Ya ben gelirim, ya da sen. (Yan ez yena yan ti.)  
ya evet
yabanî, -ye yabani
yan … yan … ya… ya…
Yan ez yena yan ti. Ya ben gelirim, ya da sen.
yasax [n] yasak
yaxte [n] at
Yemen Yemen
yew bir
Yew cinî û yew kêneke roniştî. Bir kadın ve bir kız oturmuşlar.
yew mêrdek [n] adamin biri
yew mêrdek [n] bir adam
yew mêrdek [n] bir insan
yewbînan birbiri
yewbînî birbiri
yewbîyaye [n] birleşik
yewbîyayene birleşmek
yewbîyayene [m] birlik
yewbîyayîş [n] birleşme
yewbîyayîş [n] birlik
yewbîyayîye [m] birleşik
yewendes on bir
yewendesin, -e onbirinci
yewhûmar tekil
yewin, -e birinci
yewin, -e birinci
Yewîya Ewropa (YE) Avrupa Birliği (A
yewîye [m] birlik
yewşeme [n] pazar
Yunanîstan [n] Yunanistan
Yûgoslavya Yugoslavya
yabani: kovî, -ye; yabanî, -ye  
yabanarısı:
zerqete (m), pîzange (m), mêşa çeqere (m)  
yabankeçisi:
pezkovî, -ye  
yaka (kıyı):
ver (n), hêm (n)  
bu yaka karşı yaka:
nover-wever, nover-bover, nahêm dohêm
yakalama: tepîştiş (n)  
yakalamak:
tepîştene  
yakın:
nezdî  
yakın sanal geçmiş zaman:
demo vîyarteyo nîyetin o nezdî (n)  
yalın:
xoser, -e  
yalın ad
: nameyo xoser (n)  
yalın isim:
b. yalın ad  
yan: 1)
het (n)  
bir yandan:
heto yew ra  
diğer yandan:
heto bîn ra  
2)ver (n)  
yanak:
alişke (m), gume (m), sirote (m)  
yanağın ağız boşluğuna bakan iç tarafı:
lewê gapûre (n)  
yapabilmek:
şayene (şayîş), eşkayene (eşkayîş), besekerdene  
yara:
birîne (m), dirbete (m)  
yaralı:
birîndar, -e; dirbetin, -e  
yardımcı:
ardimkerdox, -e  
yardım:
ardim (n)  
yardım etmek:
ardim kerdene  
yardımcı fiil:
karo ardimkerdox (n)  
yargıç:
dadger, -e; hakim, -e; qazî, -ye  
yargıçlık:
dadgerîye (m), hakimîye (m), qazîyîye (m)  
yargı:
hukm (n)  
yargılama:
muhakemekerdiş (n)  
yargılamak:
muhakeme kerdene  
yarım:
nêm, nême  
yarıyıl:
nêmserre (m), termîn (n) 
birinci yarıyıl (güz dönemi): nêmserra payîzî (m), 
termînê payîzî(n) 
ikinci yarıyıl (bahar dönemi): nêmserra wesarî (m), termînê wesarî  
yasa:
qanûn (n) 
yasa önerisi: pêşnîyaza qanûnî (m), teklîfê qanûnî (n)  
yasak:
qedexe (n), yasax (n)  
yasal:
qanûnî  
yaşam:
heyat (n)  
yaşamak:
ciwîyayene                                   
yaşça küçük:
şenik, -e  
yavru (hayvan yavrusu):
leyîr, -e; leyrek, -e  
yavşak (bit yavrusu):
nute (m), nutike (m)       
yayım:
weşanayîş (n), neşr (n)  
yayımlamak:
weşanayîne, neşr kerdene  
yayımlanmak:
weşanîyayîne, neşr bîyayîne  
yayın:
weşan, neşrîyat  
yayınevi:
weşanxane (n)  
Yayladere:
Xorxol  
yaz:
hamnan (n)  
yazan:
nuştox, -e                       
yazar:
nuştox, -e                        
yazarlık:
nuştoxîye (m)  
yazı:
nuşte (n)  
yazılı:
1)nuşte (n), nuşta (m), nuştîye (m) 2)nuştekî, -ye 
yazılı edebiyat: edebîyato nuştekî (n)  
yazım:
rastnuştiş (n), ortografî  
yazın:
edebîyat (n)  
yazınsal:
edebî, -ye  
yazma:
nuştiş (n)  
yazmak:
nuştene  
yedi:
hewt  
yedinci:
hewtin, -e  
Yedisu:
Çêrme  
Yemen:
Yemen  
yemin:
sond (n) 
yemin etmek:
sond wendene, sond werdene  
Yeni Kaledonya:
Kaledonyaya Newîye (m)  
Yeni Zeland:
Zelandaya Newîye (m)  
yer:
ca (n)  
yer zarfı:
zerfa cayî (m)  
yeşil:
hewz, kesk, zergûn                 
yetki:
selahîyet (n)  
yetkili:
selahîyetdar, -e  
yetmiş:
hewtay  
yetmişinci:
hewtayin, -e  
yılanbalığı:
marmase (n)  
yirmi:
  vîst  
yirminci:
vîstin, -e  
yokuş:
veracor          
yokuş aşağı:
seracêr, devacêr  
yokuş yukarı:
devacor  
yön:
het (n)  
yön bildiren zarf:
zerfa hetî (m)  
yöneten:
îdarekerdox, -e  
yönetici:
îdareker, -e; sermîyan, -e  
yönetim:
îdare (n)  
yönetmen:
mudir, -e  
Yugoslavya:
Yûgoslavya  
yukarı:
cor (n)  
yukarı taraftaki:
corên, -e; corin, -e  
yukarıdaki:
corên, -e; corin, -e  
yukarıdan:
cor de, cor ra  
yukarıya doğru:
acor, veracor, devacor  
Yunanistan:
Yunanîstan (n) ;
yurtsever: welatperwer, -e  
yük:
bar (n)  
yük hayvanı (at, katır, eşek):
golîg, -e           
yüklem:
kardar (n)  
yürek:
zerrî (m), zerrîya bele (m), qelb (n)  
yüz:
se 
iki yüz: di sey 
üç yüz:
hîrê sey 
dört yüz: çar sey 
beş yüz: panc sey 
altı yüz: şeş sey 
yedi yüz: hewt sey 
sekiz yüz: heşt sey 
dokuz yüz: new sey  
yüzüncü:
seyin, -e  
   

Z  


Zaire:
Zaîre, Kongo  
zaf çok
zafhûmar çoğul
Zaîre Kongo
Zaîre Zaire
Zambîya Zambiya
zanî [n] diz
zare [n] safra kesesi
Zelandaya Newîye [m] Yeni Zeland
zemîr [n] adıl
zemîr [n] zamir
zemîrê kesî [n] şahıs zamiri
zemîrê nedîyarîye [n] belgisiz zamir
zemîrê nîşankerdene [n] işaret zamiri
zemîrê persî [n] soru zamiri
zemîrê wayîrîye [n] iyelik adılı
zemîrê wayîrîye [n] iyelik zamiri
zemîrê wayîrîye [n] mülkiyet zamiri
zend [n] dirsek
zend [n] önkol
zend [n] önkol
zengil [n] zil
zengil cenayene zil çalmak
zengil cinitene zil çalmak
zengil piro dayene zil çalmak
Zengilî cena. Zil çaldı.
Zengilî cinit. Zil çaldı.
Zengilî da piro. Zil çaldı.
zengilok [n] ademelması (gırtlak çıkıntısı)
zerd sarı
zerd [n] altın
zerenc [n] keklik
zerence [m] dişi keklik
zerencleyîr [n] küçük yaştaki erkek keklik
zerfa cayî [m] yer zarfı
zerfa cayî [m] yer zarfı
zerfa demî [m] zaman zarfı
zerfa demî [m] zaman zarfı
zerfa hetî [m] yön bildiren zarf
zerfa persî [m] soru zarfı
zerfa rewşî [m] durum zarfı
zerfe [m] zarf
zerfkî zarfsal
zergûn yeşil
zernin, -e altından yapılma
zernin, -e altınlı
zerqete [m] yabanarısı
zerrên, -e altından yapılma
zerrên, -e altınlı
zerrî [m] kalp
zerrî [m] yürek
zerrîya bele kalp
zerrîya bele [m] yürek
zerrn [n] altın
zexer, -e küçük cins köpek
zimbêlî [zh] bıyık
zimistan [n] kış
zincî [m] burun
ziwan [n] dil
ziwanik [n] küçükdil
ziwano qij [n] küçükdil
zî de
zîlik [n] bızır
zîlik [n] klitoris
Zîmbabwe Zimbabwe
zîndan [n] hapis
zîndan [n] zindan
zîret [n] tarım
zîret [n] ziraat
zulzulike [m] nefes borusu
zulzulike [m] soluk borusu
zuqliqe [m] nefes borusu
zuqliqe [m] soluk borusu
zuriqe [m] nefes borusu
zuriqe [m] soluk borusu
zutike [m] anüs çıkıntısı
-ên -den yapılma
-in -den yapılma
-in -lı
-ine -li
-înan -gil
-înan -giller
-îye -lık
-îye -lik

zaman: dem (n)  
geçmiş zaman:
demo vîyarte (n)  
gelecek zaman:
demo ameyox (n)  
gelecek zamanın hikayesi:
b. sanal geçmiş zaman  
-miş’li geçmiş zaman:
demo vîyarteyo nedîyar (n)  
-miş’li geçmiş zamanın hikayesi:
demo vîyarteyo nedîyaro verên(n) 
şimdiki zaman: demo nikayin (n) 
şimdiki zamanın hikayesi: demo vîyarteyo nikayin (n) 
şimdiki zamanın rivayeti: demo vîyarteyo riwayetin (n)  
zaman zarfı:
zerfa demî (m)  
Zambiya:
Zambîya  
zamir:
zemîr (n)  
zarf:
zerfe (m)  
yer zarfı:
zerfa cayî (m)  
zaman zarfı:
zerfa demî (m)  
zaten:
xora  
zarfsal:
zerfkî  
zarfsal sayılar:
hûmarnameyê zerfkî  
Zaza:
kirmanc, -e  
Zazaca:
kirmanckî  
zil:
zengil (n) 
zil çalmak: zengil cinitene, zengil cenayene, zengil piro dayene 
Zil çaldı. (Zengilî cinit./Zengilî cena./Zengilî da piro.)  
Zimbabwe:
Zîmbabwe  
zincir:
rêzile (m)  
zincir (cezalandırmak amacıyla kişinin boynuna takılan kalın zincir)
lele  
zincirleme:
rêzilkî  
zincirleme tamlama:
îzafeya rêzilkî (m)  
zindan:
zîndan (n)  
ziraat:
zîret (n)  
ziraat bakanı:
wezîra zîretî (m), wezîrê zîretî (n)  
ziraat bakanlığı:
wezaretê zîretî (n)