Cigerxwîn (1903-1984)Kürt halkının özgürlük ozanı Cegerxwîn 1903′te Mardin’in Gercüş ilçesine bağlı Heser köyünde doğdu. Küçük yaşta zenginlerin yanında hizmetkarlık ve çobanlık yapar. Çocukluk günlerinde ağa ve beylerin zorbalıklarına tanık olur. Şeyh ve mollaların yanında dini eğitimini tamamlamak için Amed(Diyarbekir)’e gider. 8 yıllık faki’lik döneminin ardından birçok yeri gezerek Kürtler hakkında geniş malumat sahibi olur.1928′te imam olması onu tatmin etmediği için 1930 ‘da imamlıktan ayrılır. Bu dönemde sosyalist düşünceyi benimseyerek 1937′te “Kürt Gençlik Derneği “ni kurar.1937′de Suriye’nin Kamışlı kasabasının Amud köyüne yerleşir.1927′ den sonra “Kürdistan Teali Cemiyeti”, “Kürt Teşkilatı İçtimaiye Cemiyeti “,”Kürt Millet Fırkası” ve “Kürt İstiklal Komitesi” gibi örgütlere üye olur. 1932-1943 yıllarında yayımlanan” Hawar” dergisinin çıkarılmasına yardım eder. 1949′da Koministlerle arkadaşlık kurduğu için tutuklanıp uzun bir işkence dönemi yaşar.
Cegerxwîn Kürt işçi ve emekçilerinin yerinin dünya işçi sınıfının yanında olacağını şiirlerinde ağırlıkla işler. İlerici,demokrat ve sosyalist düşünceleri benimsemiş,günlük yaşamında da bu ilkeleri uygulamıştır. Kürt tarihi,Kürt dili ve Kürt edebiyatı konularında derin bilgilere sahiptir. Bu konularda birçok kitabı mevcuttur.1958 Irak devriminin gerçekleşmesinden sonra Bağdat Üniversitesi Cegerxwîn’u öğretim üyesi olarak göreve çağırır.1962 ‘de Irak’taki siyasi ortamın değişmesiyle tekrar Suriye’ye döner.1962 yılında Suriye’deki hükümet baskıları yüzünden Lübnan’a giderek 1975 yılına kadar orda yaşar. 1979′dan sonra İsveç’e giderek ömrünün son beş yılını İsveç’te geçirir.
Cegerxwîn sayısız kere hapse girip çıkmıştır. Her çıkışında da özgürlük ve yurtseverlik duyguları daha çok bilenip kamçılanmıştır. Duygularını çoşkun bir lirizmle şiirlerine yansıtmıştır. Sekiz tane divan doldurduğu gibi birçok şiiri de kayıptır.
Eserleri: Agir û pirûsk, sewra Azadî, Kî me Ez, Ronak, Zend -Avesta, Şefaq, Hêvî, Aşitî (toplam sekiz divan); Cim û Gulperi, Reşoyê Darê(öyküleri); Gotinên Pêşiyan(atasözleri); Destûr a Zımanê Kurdi(Kürtçe gramer)
Ayrıca Kürtçe sözlük,Midya ve Salar kitaplarını yanı sıra Kürtlerin kökenini,coğrafyasını,kültürünü içeren” Tarixa Kurdistan”adlı yapıtı vardır
*Cegerxwin Mazari 03 06 2009 Qamişlo .Cigerxwin'nin mezari qamisloda kendi evin avlusunda defin edilmis