FERHENGÊ TIRKÎ-KIRMANCKÎ (ZAZAKÎ)        E-F
 

E  

-e:
1)bi 
Diyarbakır’a gidiyorum. (Ez şina bi Dîyarbekir.) 
Tanrı’ya inanmışsın. (To îman bi Hûmay ardo.) 
2)rê 
 Kime? (Kamî rê?) 
Mi rê. (Bana.)  
-e doğru:
1)ver bi 
Diyarbakır’a doğru gidiyorum. (Ez şina ver bi Dîyarbekir.)  
2)hetê ... ra 3)hetê ... ser  
edat:
edat (n)  
edebi:
edebî, -ye 
edebi beceri: hunero edebî (n) 
edebi deneme: ceribnayîşo edebî (n) 
edebi eser: esero edebî (n) 
edebi kompozisyon: kompozîsyono edebî (n) 
edebi makale: meqaleya edebî (m) 
edebi parça: parçeyo edebî (n) 
edebi ürün: esero edebî (n)  
edebilmek:
şayene (şayîş), eşkayene (eşkayîş), besekerdene  
edebiyat:
edebîyat (n)  
edebiyatçı:
edebîyatkar, -e  
edebiyatçılık:
edebîyatkarîye (m)  
edilgen:
passîf, -e 
edilgen fiil: karo passîf (n)  
efsane:
efsane (m)  
efsanevi:
efsanewî, -ye  
egemenlik:
bandure (m)  
eğer
: eke 
Eger o (kız/kadın) gelirse o (erkek) da gelir. (Eke a bêra 
o zîyeno.) 
Bilmiyorsan neden yazıyorsun, yazmak zorunda mısın? 
(Eke tinêzanî ti çi rê nusenî, ti mecbur î ke binusî?)  
Eğil:
Gêl  
eğitim:
perwerde (n)  
eğitim bakanlığı:
wezaretê perwerdeyî (n)  
eğitilmek:
perwerde bîyayîş  
eğitmek:
perwerde kerdiş  
ehliyet:
1)ehlîyet (n) 
cezai ehliyet:
ehlîyetê cezawerdişî (n) 
2)ehlîyetname (n)  
ehliyetname:
ehlîyetname (n)  
ekim:
oktobre (m)  
ekmek:
nan (n)  
ekonomi:
ekonomî (n)  
ekonomist:
ekonomîst, -e  
eksik:
nêmcet, -e  
Ekvador:
Ekwador  
Ekvator Ginesi:
Gîneya Ekwatore  
el:
dest (n)  
El Salvador:
Salvador  
el bombası:
bombaya destî (m)  
Elazığ:
Xarpêt  
eleştiri:
krîtîk (n), rexne (n)  
eleştirme:
krîtîkkerdiş (n), rexnekerdiş (n)  
eleştirmek:
krîtîk kerdene, rexne kerdene  
elli:
pancas  
ellinci:
pancasin, -e  
emir kipi:
raweya fermanî (m)  
emniyet:
asayîş (n)  
encek:
b. enik  
encik:
b. enik  
encümen:
encumen (n)  
enerji bakanlığı:
wezaretê enerjî (n)  
enik:
kirta (m), kirte (n); cewrik, -e; kudik (n), kudikê kutikî (n); 
çêlikê kutikî (n); leyîrê kutikî (n), leyrekê kutikî (n)  
ense:
kortike (m), şilike (m), şatike (m)  
Ergani:
Erxenî  
eril:
nêrî (n) 
eril ad: nameyo nêrî (n) 
eril isim: nameyo nêrî (n)  
Eritre:
Erître  
erkek:
camêrd (n)  
erkek çocuk:
lajek (n)  
erken:
rew  
Ermenistan:
Armenîstan (n)  
erteleme:
taloq (n), peydeeştiş (n)  
ertelemek: taloq kerdene, taloq eştene, peyde eştene  
Eruh:
Dih  
Erzincan:
Erzingan  
Erzurum:
Erzirom  
eser:
eser (n)  
eski:
verên, -e; virên, -e  
Estonya:
Estonya (m)  
eşanlamlı:
hemmana 
eşanlamlı kelime: çekuya hemmanîye (m) 
eşanlamlı sözcük: çekuya hemmanîye (m)  
eşek:
her, -e; çarpê, -ye  
dişi eşek:
mankere (m)  
yük taşıyacak yaşa gelen eşek:
selkem, -e  
eşit:
seyyewbînan, têdust  
eşitlik:
seyyewbînanîye (m), têdustîye (m)  
eşsesli:
hemveng 
eşsesli kelime: çekuya hemvenge (m) 
eşsesli sözcük: çekuya hemvenge (m)  
eşya:
çî-mî, kel-mel, tef-tal, pil-purt, eşya  
etene (eş):
pilar (n), helpez (n)  
Etiyopya:
Etyopya  
etken fiil:
karo aktîf (n)  
ev:
keye (n)  
ev önündeki bahçe:
keyber (n)  
evi yanasıca:
keyveşaye (n)  
evin önü
: keyber (n)  
evcimen:
keyeker, -e  
evet:
1) e, ya, belê 2) eya, heya  
eylem:
kar (n)
e evet
e kerdene kabul etmek
edalet [n] adalet
edat [n] edat
edat [n] ilgeç
edatê negatîfîye [n] olumsuzlama edatı
edebî, -ye edebi
edebî, -ye yazınsal
edebîyat [n] edebiyat
edebîyat [n] yazın
edebîyatê aşiqan [n] aşık edebiyatı
edebîyatê cîhanî dünya edebiyatı
edebîyatê dîwanî [n] divan edebiyatı
edebîyatê karkeran [n] işçi edebiyatı
edebîyatê mîzehî [n] mizah edebiyatı
edebîyatê şarî [n] halk edebiyatı
edebîyatkar, -e edebiyatçı
edebîyatkarîye [m] edebiyatçılık
edebîyato fekkî [n] sözlü edebiyat
edebîyato klasîk [n] klasik edebiyat
edebîyato milî [n] milli edebiyat
edebîyato milî [n] ulusal edebiyat
edebîyato netewî [n] milli edebiyat
edebîyato netewî [n] ulusal edebiyat
edebîyato nuştekî [n] yazılı edebiyat
edlî adli
efsane [m] efsane
efsanewî, -ye efsanevi
Efxanîstan [n] Afganistan
Ehende nemr o ke, se peme. O kadar yumuşak ki, pamuk gibi.
ehlîyet [n] ehliyet
ehlîyetê cezawerdişî [n] cezai ehliyet
ehlîyetê cezawerdişî [n] cezai ehliyet
ehlîyetname [n] ehliyet
ehlîyetname [n] ehliyetname
eke eğer
eke şayet
Eke a bêra o zîyeno. Eger o (kız/kadın) gelirse o (erkek) da gelir.
Eke ti zanî vaje, eke tinêzanî biperse. Şayet biliyorsan söyle, bilmiyorsan sor.
Eke tinêzanî ti çi rê nusenî, ti mecbur î ke binusî? Bilmiyorsan neden yazıyorsun,
=yazmak zorunda mısın?
ekonomî [n] ekonomi
ekonomîst, -e ekonomist
ekspert, -e uzman
ekspertîye [m] uzmanlık
Ekwador Ekvador
Elcewaz Adilcevaz
elelo [n] hindi
eleyle [m] devekuşu
elok [n] hindi
em- bu (önek)
embaz, -e arkadaş
embazek [n] döleşi (insanda)
embazek [n] meşime
emin [n] şey
Emman [n] Amman
emser bu yıl
emşo bu gece
encumen [n] encümen
encumenê beledîya [n] belediye encümeni
endam, -e üye
endamîye [m] üyelik
engişta destî [m] el parmağı
engişta linge [m] ayak parmağı
engişte [m] parmak
enternasyonal uluslararası
erazî [m] arazi
erd [n] kara
erdî karasal
ereb, -e Arap
Erebîstanê Seûdî [n] Suudi Arabistan
erebkî Arapça
erey geç
erey tehir
erey vistene tehir etmek
erey vistiş tehir etme
Erître Eritre
erjan, -e ucuz
erjanîye [m] ucuzluk
erjaya [m] değerli
erjaye [n] değerli
erjîj [n] kurşun
erkanê pêroyî [n] genel kurmay
Erxenî Ergani
Erzingan Erzincan
Erzingan kî şaristan o. Erzincan da kenttir.
Erzingan zî şaristan o. Erzincan da kenttir.
Erzirom Erzurum
erzuhal [n] arzuhal
erzuhal [n] dilekçe
eser [n] eser
eser [n] ürün
esero edebî [n] edebi eser
esero edebî [n] edebi ürün
eskije [m] kuru üzüm
espar, -e atlı
espar, -e süvari
espije [m] bit
estaneke [m] masal
estanekkî masalsal
Estonya [m] Estonya
estor, -e at
estorê deryayî [n] denizatı
estorê nîlî [n] suaygırı
eşkayene edebilmek
eşkayene yapabilmek
eşkayene (eşkayîş) muktedir olmak
eşkayîş edebilmek
eşkayîş yapabilmek
eşya eşya
etud [n] inceleme
etudkerdox, -e incelemeci
Etyopya Etiyopya
ew- bu (önek)
ewk [n] şey
ewro bugün
ewro bugün
Ewropa [m] Avrupa
ey … ra [n] ondan [zamir]
ey [n] o [zamir]
ey [n] onu [zamir]
Ey se va? O ne dedî?
eya evet
ez ben
Ez bi Roşanî ra şîya. Roşan ile [birlikte] gittim.
Ez kî zonena ti kî. Ben de biliyorum sen de.
Ez sey to nîya. Ben senin gibi değilim.
Ez sey to nîya. Ben senin kadar değilim.
Ez şina bi Dîyarbekir. Diyarbakır’a gidiyorum.
Ez şina ver bi Dîyarbekir. Diyarbakır’a doğru gidiyorum.
Ez zî zana ti zî. Ben de biliyorum sen de.
ê … ra [n] ona [sıfat]
ê … ra [n] ondan [sıfat]
ê … ra [zh] onlara [sıfat]
ê [zh] onlar [sıfat]
ê [zh] onlar [zamir]
ê [zh] onları [zamir]
Ê kênekan ra vaje. O kızlara söyle
Ê kênekî vanê. O kızlar söylüyorlar
Ê lajekan ra vaje. O oğlanlara söyle
Ê lajekî ra vaje. O oğlana söyle.
Ê lajekî vanê. O oğlanlar söylüyorlar
êlule [m] eylül
êrxe [n] azıdişi
êrxe [n] öğütücü dişi
eylem cümlesi: cumleya karî (m)  
eylül:
êlule (m)

F  


fabl:
fable (m)
fable [m] fabl
fakulte [m] fakülte
faq [n] bacak
faris, -e Fars
fariskî Farsça
Fas Fas
faşîst, -e faşist
faşîstîye [m] faşistlik
faşîzm [n] faşizm
fek [n] ağız
fekkî sözlü
felsefe [m] felsefe
felsefeya huqûqî [m] hukuk felsefesi
felsefeya huqûqî [m] hukuk felsefesi
ferheng [n] lügat
ferheng [n] sözlük
ferhengek [n] lügatçe
fêlbaz, -e hilekar
fêlbazîye [m] hilekarlık
fikr [n] düşünce
fikr [n] fikir
fikro bingeyî [n] ana fikir
firne [m] burun deliği
firnike [m] burun deliği
firşik [n] pankreas
Fîjî Fiji
fîl [n] fil
Fîlîpîn Filipin
fînik [n] yaşı altı aydan daha fazla olan köpek yavrusu
Fînlanda [m] Finlandiya
fîzîk [n] fizik
flamîngo [n] flaman kuşu
flamîngo [n] flamingo
fok [n] fok
Fransa [m] Fransa
fransiz, -e Fransız
franskî Fransızca
fakat:
labelê  
fakülte:
fakulte (m)  
Falkland Adaları:
Girawê Falklandî  
fare:
merre (n)  
Fars:
faris, -e  
Farsça:
fariskî  
Fas:
Marok, Fas  
faşist:
faşîst, -e  
faşistlik:
faşîstîye (m)  
faşizm:
faşîzm (n)  
favori:
cînege (m), nuşteke (m)  
Federal Almanya:
Almanyaya Federale (m)  
felsefe:
felsefe (m) 
hukuk felsefesi: felsefeya huqûqî (m)  
ferç:
kisî (m)  
fiil:
kar (n) 
fiil cümlesi:
cumleya karî (m)  
Fiji:
Fîjî  
fikir:
fikr (n)  
fil:
fîl (n)  
Filipin:
  Fîlîpîn  
Finlandiya:
Fînlanda (m)  
fizik:
fîzîk (n)  
flaman kuşu:
b. flamingo  
flamingo:
sûravêlk (n), flamîngo (n)  
fok:
fok (n)  
Formoza:
Taywan  
Fransa:
Fransa (m)  
Fransız:
fransiz, -e  
Fransız Guyanası:
Guyana Fransayê  
Fransızca:
franskî